Co czuje zdemaskowany narcyz?

Narcyzm – co to jest i jakie są jego główne cechy? Zrozumienie narcyza i jego maski

Jasne definicje narcyzmu zaczęły się ukazywać dopiero pod koniec XIX wieku. Sama nazwa nawiązuje do mitu o Narcyzie, czyli młodzieńcu skupiającym się na własnej urodzie, który swoją fascynację samym sobą przypłacił życiem. Osoby przejawiające podobne zachowania często mają m.in. trudności w nawiązywaniu relacji. Dlatego psychologia bada to zjawisko, niosąc pomoc tym ludziom, jak i osobom z ich otoczenia. 

Narcyzm ma związek z zaspokajaniem potrzeb wyższych w hierarchii Maslova. Mieszkańcy krajów słabiej rozwiniętych skupiają się na realizacji podstawowych potrzeb życiowych. Próbują zwalczyć głód, choroby i zagwarantować sobie poczucie bezpieczeństwa. Nieznane są im zatem problemy związane z potrzebą samorealizacji, przez co znacznie rzadziej występują wśród nich skłonności narcystyczne. Co więcej, narcystyczne zaburzenie osobowości częściej występuje u osób pełniących zawody uznane za prestiżowe. Doświadczają go prawnicy, lekarze, naukowcy, znane osobistości, takie jak sportowcy, politycy, czy gwiazdy ekranu. Obecnie często mówi się o „epidemii narcyzmu”, która ma związek z kulturą zachodu, kładącą duży nacisk na osiągnięcia życiowe. Postrzeganie wartości ludzkiej przez pryzmat osiągnięć przyczynia się do rozwoju narcyzmu u wielu osób.

Zdemaskowanie narcyza – początek trudnej konfrontacji

Narcyz to mistrz manipulacji, który bezbłędnie potrafi wciągnąć w toksyczną relację. Zyskuje Twoje zaufanie oraz uzależnia Twoją samoocenę od niego. To dlatego, że stara się odizolować Cię od Twojego dotychczasowego otoczenia i bliskich. Odbicie swojej wartości możesz dostrzec tylko w jego oczach.

Wykorzysta to, by Cię karać i pokazywać, że musisz zasłużyć na jego miłość. Najpierw stosuje tzw. love bombing, czyli bombarduje Cię swoją uwagą, zainteresowaniem, dowodami uczuć. Na tym etapie narcyz jest prawdziwym księciem z bajki, a jego ukochana księżniczką. To faza, w której rzadko kiedy dochodzi do zdemaskowania tej toksycznej relacji. Skutki tego są dramatyczne dla jego ofiary, która niekiedy jednak, z czasem, potrafi dostrzec machinacje, jakim jest poddawana. 

Gdy zaczyna zdawać sobie sprawę, że ktoś nią manipuluje i ją wykorzystuje, zaczyna odczuwać potrzebę zdemaskowania oprawcy – zarówno w ramach związku z nim, jak i na szerszym forum. Nie jest to jednak proste i ma swoje poważne konsekwencje. Czasami jednak manipulacje przybierają takie rozmiary, że ofiara narcyza (zwłaszcza osoba inteligentna i mająca dużą świadomość własnej tożsamości) zaczyna sobie zdawać sprawę, że coś jest nie tak. Być może pomoże jej w tym rozmowa z bliską osobą czy usłyszana od kogoś z zewnątrz obserwacja. Wtedy postanawia powiedzieć wprost narcyzowi, że widzi jego manipulacje i nie pozwoli mu na ich kontynuowanie. To wywołuje falę reakcji w narcyzie, m.in. wściekłość, strach, utratę kontroli oraz chęć zemsty. 

Zanim jednak zdemaskujesz narcyza, zastanów się dobrze czy ma to sens? Czy pozwoli to naprawić waszą relację? Bardzo ważne jest, żeby mieć świadomość, jak trudna to będzie konfrontacja. Jej konsekwencje prawie na pewno będą dla Ciebie bardzo nieprzyjemne. Patologiczny narcyz może naprawdę usiłować Cię zniszczyć, a Ty wyjdziesz z relacji z nim jeszcze bardziej straumatyzowana.

Wpływ zdemaskowania na poczucie własnej wartości narcyza

Osoby narcystyczne przedkładają własne potrzeby, poczucie własnej wartości i podziw ponad wszystko inne. Są niezdolne do uznania lub wczucia się w potrzeby innych. Narcystyczne znęcanie się często występuje w związkach, w których narcyz może dominować i kontrolować swojego partnera. Dlatego ujawnienie zachowania narcyza może być krytycznym krokiem w odzyskaniu poczucia własnej wartości i ustanowieniu zdrowych granic. Narcystyczna wściekłość pojawiająca się po tym, jak zostaje zdemaskowany, wynika z zagrożenia jego poczucia własnej wartości. Reakcja narcyza może obejmować złość, agresję i manipulację emocjonalną. Może nawet szukać zemsty na osobie, która go zdemaskowała. Ważne jest, aby być przygotowanym na te potencjalne skutki podczas demaskowania narcyza.

Ścieżki do uzdrowienia – czy narcyz może się zmienić?

Odpowiedź na pytanie nie jest łatwa. Wszystko zależy od tego, czy on sam tej zmiany pragnie. Jeśli faktycznie tak jest i narcyz dostrzega problem i ma w sobie motywację do zmiany, powinien zgłosić się do terapeuty i rozpocząć pracę nad sobą. Takie przypadki zdarzają się wówczas, gdy dana osoba ma cechy narcystyczne, jednak nie są one dominujące. Może jest po prostu egoistą i ma o sobie wysokie mienianie. Narcyz może się zmienić, jeśli faktycznie, zacznie mu na kimś zależeć i rozbudzą się w nim resztki empatii. 

Zmiana również jest możliwa, jeśli potrafi on w przynajmniej najmniejszym stopniu spojrzeć na siebie krytycznym okiem i zrozumieć, że pracując nad sobą, jest w stanie podnieść jakość swojego życia. Jeśli jest gotowy do zmiany, chce jej i dostrzega własny problem, warto go motywować i wspierać, bo owszem, jest wówczas szansa na poprawę. 

Jednak jeśli cechy narcystyczne są silne, osoba z narcystycznym zaburzeniem osobowości nie będzie widzieć problemu i nie będzie chcieć się zmieniać. Winą za swoje nieszczęście będzie obarczać Ciebie. Jeśli pojawi się temat terapii, będzie od niego uciekać, wykorzystując kłótnie, awantury, a nawet zdrady. O zmianie nie ma również mowy, jeśli on ma Cię w garści — jeśli tak jest, musisz pracować nad własną asertywnością i stawianiem granic. Choć to, co teraz przeczytasz „zaboli”, niestety tak jest — jeśli nie jesteś dla niego ważna, a chcesz go zmienić, nic z tego nie będzie. Podsumowując, jeśli w narcyzie nie ma ani trochę empatii, nie będzie on zainteresowany zmianą. Jeśli chcesz cokolwiek zmienić w relacji z narcyzem, to zacznij od zadbania o siebie. Przejmij nad sobą kontrolę, miej znajomych i własne hobby. Nie musisz być na jego każde zawołanie. Związek to dwa równorzędne „ja”.

Z tego artykułu dowiesz się:

Artykuł omawia narcystyczne zaburzenia osobowości, charakteryzujące się brakiem empatii, manipulacją, i zrzucaniem winy na innych. Zgodnie z klasyfikacją ICD-10, narcyzm znajduje się w kategorii „innych określonych zaburzeń osobowości”. Nazwa pochodzi od mitologicznego Narcyza, który był zafascynowany własnym wyglądem. Psychologia bada to zjawisko, aby pomagać zarówno osobom dotkniętym tym zaburzeniem, jak i ich bliskim.

Narcyzm łączy się z potrzebą samorealizacji, co wyjaśnia, dlaczego jest częściej spotykany w krajach rozwiniętych i wśród osób pełniących prestiżowe zawody. Zjawisko to jest nazywane „epidemią narcyzmu”, zwłaszcza w kulturze zachodniej, która kładzie duży nacisk na osiągnięcia.

Zdemaskowanie narcyza może prowadzić do poważnych konsekwencji, w tym agresji i chęci zemsty. Artykuł sugeruje, że zmiana narcyza jest możliwa tylko wtedy, gdy sam narcyz dostrzega problem i jest zmotywowany do pracy nad sobą. W przeciwnym razie, narcyz będzie unikać terapii i manipulować partnerem, aby utrzymać kontrolę.

**Najważniejsze informacje:**
– Zaburzenia narcystyczne to brak empatii, manipulacja, zrzucanie winy.
– Nazwa pochodzi od mitologicznego Narcyza, zafascynowanego własnym wyglądem.
– Narcyzm badany przez psychologię, aby pomagać ofiarom i ich bliskim.
– Zjawisko częściej występuje w krajach rozwiniętych i prestiżowych zawodach.
– Demaskowanie narcyza może prowadzić do agresji i chęci zemsty.
– Zmiana możliwa, gdy narcyz dostrzega problem i jest zmotywowany do terapii.

**Dla kogo artykuł jest skierowany:**
Artykuł jest przeznaczony dla osób, które chcą zrozumieć, czym są narcystyczne zaburzenia osobowości, jak je rozpoznać, oraz jak sobie radzić w relacjach z narcyzami. Może być szczególnie pomocny dla ofiar manipulacji narcystycznej, które szukają sposobów na odzyskanie własnej wartości i ustanowienie zdrowych granic. Ponadto, artykuł może zainteresować specjalistów z dziedziny psychologii oraz osoby pracujące w zawodach związanych z pomocą psychologiczną.