Christopher Nolan to brytyjski producent filmowy i scenarzysta, ale przede wszystkim – reżyser. Do tej pory zachwycił świat hitami kina takimi jak „Interstellar” oraz „Incepcja”, jednak w jego dorobku reżyserskim można znaleźć znacznie więcej. Poznaj Christophera Nolana i dowiedz się, w jaki sposób stał się jedną z najważniejszych osób we współczesnej branży filmowej!
Spis treści
Christopher Nolan — mistrz narracji i innowacji w kinie
Christopher Edward Nolan urodził się w 1970 roku w Londynie. Posiada podwójne obywatelstwo – jego ojciec jest Brytyjczykiem, a matka Amerykanką. Ma także dwóch braci. Swoje dzieciństwo spędził w pobliżu Chicago, a później powrócił do Wielkiej Brytanii, gdzie studiował.
Nolan od dziecka interesował się filmem, a w centrum jego zainteresowań pozostawały „Gwiezdne wojny”. W wieku 7 lat miał zaczął kręcić swoje pierwsze filmy, wykorzystując do tego aparat ojca. Niedługo później stworzył pierwszą animację, a gdy skończył 11 lat, zdecydował, że w przyszłości zostanie filmowcem. W czasie studiów działał w Towarzystwie Związku Filmowego, którego był prezesem. Wszystkie zarobione pieniądze angażował w swoją największą pasję – kręcenie filmów. Już wtedy zrealizował swoje pierwsze produkcje krótkometrażowe, w tym „Tarantellę”. Po ukończeniu studiów trzymał się branży filmowej – był m.in. operatorem kamery oraz analizatorem scenariuszy.
Swój debiutancki film fabularny – „Śledząc” z 1998 roku – sfinansował osobiście i samodzielnie go napisał. Wyprodukował go wspólnie ze swoją żoną, Emmą Thomas, oraz Jeremym Theobaldem, grającym w nim główną rolę. Film zyskał bardzo dobre recenzje i uzyskał kilka nagród na festiwalach filmowych. Dzięki temu Nolan mógł zacząć realizować się jako reżyser. Wkrótce rozpoczął pracę nad kolejną produkcją, „Memento”, za którą zyskał swoją pierwszą nominację do Oscara oraz uznanie samego Stevena Soderbergha, amerykańskiego reżysera, który zlecił mu kolejny filmem – „Bezsenność”.
Przełomem w karierze Nolana był moment, w którym poszedł do Warner Bros. z propozycją przygotowania nowego filmu superbohaterskiego. „Batman: Początek”, który miał premierę w 2005 roku, odniósł ogromny sukces i został nominowany do Oscara za zdjęcia. Przyczyniło się to do powstania kolejnych projektów z serii – „Mrocznego Rycerza” oraz „Mroczny Rycerz powstaje”. Już w 2008 roku cztery filmy Nolana znalazły się na liście magazynu Empire – „500 najlepszych filmów wszech czasów”.
W 2010 roku premierę miała nominowana do Oscara „Incepcja”, a w 2014 roku ukazał się „Interstellar”, który odebrał statuetkę Akademii Filmowej za „Najlepsze efekty specjalne”. W kolejnych latach Nolan nie przestawał zaskakiwać i stworzył dwa filmy nominowane do najbardziej prestiżowych nagród – w 2017 roku była to „Dunkierka”, a w 2023 roku światem kina wstrząsnął „Oppenheimer”.
Christopher Nolan znany jest także z tego, że często współpracuje z tymi samymi aktorami, scenarzystami, operatorami i kompozytorami, co przyczynia się do spójności i wysokiej jakości jego produkcji. W jego filmach można było wiele razy zobaczyć m.in. Cilliana Murphy’ego. Gary’ego Oldmana oraz Micheala Caine’a i Christiana Bale’a.
Jego dokonania filmowe sprawiają, że o Nolanie często mówi się jako o mistrzu narracji i innowacji. Jego technika reżyserska obejmuje różnorodne strategie narracyjne, w tym retrospekcje i zmiany perspektyw. Często sceny są zakłócone poprzez nietypowy styl montażu. W swoich produkcjach lubi stawiać na brak zachowanej chronologii narracyjnej – może być ona przedstawiona w odwrotnej kolejności („Memento”) lub jak w „Oppenheimerze” stanowić sumę trzech linii czasowych, pojawiających się naprzemiennie na ekranie.
Nie tylko to wyróżnia jednak jego filmy – uwagę zwracają też aspekty techniczne, na które stawia reżyser. W 2011 roku przedstawił innym twórcom rewolucyjną taśmę filmową IMAX, aby przekonać ich do wyższości tej metody nad cyfrową. A zalet jest wiele, w tym m.in. pełniejszy zakres kolorów oraz większa szczegółowość obrazu. Warto wspomnieć też o tym, że Nolan minimalizuje wykorzystanie cyfrowych efektów specjalnych – bez ich użycia powstały na przykład te najbardziej spektakularne sceny w „Oppenheimerze”!
Przedstawiamy najważniejsze produkcje, które wyreżyserował Christopher Nolan – filmy, które stanowiły przełomowe momenty w jego karierze!
Memento (2000)
„Memento” to thriller psychologiczny z 2000 roku. Główną rolę zagrał Guy Pearce.
Film przedstawia historię mężczyzny, który w wyniku wypadku cierpi na rodzaj amnezji, która nie pozwala mu zapamiętać najnowszych wydarzeń. Pragnie jednak odnaleźć tego, który zgwałcił i zamordował jego żonę – w tym celu zapisuje wszystkie fakty na kartkach, fotografiach, a nawet tatuuje je na swoim ciele. Struktura narracyjna jest nietypowa, ponieważ opowiada dwie równoległe historie: jedną w standardowej kolejności, drugą w odwrotnej. W ten sposób Nolan stara się w pełni zaangażować widza, aby musiał aktywnie uczestniczyć w rozgrywającej się akcji.
Incepcja (2010)
„Incpecja” (org. „Incepcion”) to oscarowy film z Leonardo DiCaprio z 2010 roku. Nolan wprowadza widzów w świat snu i rzeczywistości, w której czas płynie inaczej.
Fabuła skupia się na grupie osób wykradających myśli poprzez wkraczanie w umysły innych ludzi. W ten sposób mogą oni zdobywać najskrytsze tajemnice. Specjalistą w tej dziedzinie jest Dom Cobb (DiCaprio), który próbuje wykonać działanie odwrotne i wszczepić myśl do śpiącego umysłu.
Oppenheimer (2023)
„Oppenheimer” to film biograficzny z 2023 roku. W rolach głównych pojawili się Cillian Murphy, Emily Blunt oraz Robert Downey Jr.
Tym razem Nolan przedstawia widzom prawdziwą historię bazującą na biografii wybitnego fizyka, twórcy bomby atomowej oraz głównego przeciwnika jej wykorzystania – J. Roberta Oppenheimera. Film rozgrywa się na trzech płaszczyznach czasowych, które różnią się również pod względem kolorystyki. Łączy je wspólny finał, który w każdym widzu pozostawia nie tylko pustkę, ale też wiele pytań dotyczących moralności.
Przewodnik po filmach Christophera Nolana — od Memento do Oppenheimera
W dorobku filmowym Nolana znalazło się dotychczas szesnaście produkcji, w tym cztery filmy krótkometrażowe. Przedstawiamy jego pełną filmografię!
- Tarantella (1989) – film krótkometrażowy
- Larceny (1996) – film krótkometrażowy
- Doodlebug (1997) – film krótkometrażowy
- Following (Śledząc, 1998) – debiut pełnometrażowy
- Memento (2000) – thriller psychologiczny neonoir
- Insomnia (Bezsenność, 2002) – thriller kryminalny
- Batman Begins (Batman: Początek, 2005) – film superbohaterski
- The Prestige (Prestiż, 2006) – thriller
- The Dark Knight (Mroczny Rycerz, 2008) – film superbohaterski
- Inception (Incepcja, 2010) – science-fiction
- The Dark Knight Rises (Mroczny Rycerz powstaje, 2012) – film superbohaterski
- Interstellar (2014) – science-fiction
- Quay (2015) – film krótkometrażowy
- Dunkirk (Dunkierka, 2017) – film wojenny
- Tenet (2020) – thriller science-fiction
- Oppenheimer (2023) – film biograficzny
Styl Christophera Nolana: połączenie nauki, filozofii i sztuki
Filmy Nolana cechują się wyraźnym, indywidualnym stylem artystycznym i narracyjnym – jest to tak zwane kino autorskie. Na podstawie jego filmografii można stwierdzić, że w tym przypadku działa połączenie nauki, filozofii oraz sztuki. W „Interstellar” wykorzystuje nie tylko teorię względności Einsteina, ale też koncepcje związane z postrzeganiem czasu oraz przestrzeni.
W wielu filmach eksperymentuje z przesunięciami narracyjnymi oraz nielinearną linią czasową. Podejmuje też wątki filozoficzne, jak w „Incepcji”, gdzie eksploruje naturę umysłów ludzkich oraz możliwość manipulowania nimi, miesza sen i rzeczywistość, a po skończonym seansie pozostawia widzów z ogromem pytań i niewiadomych.
Krytycy filmowi zgodnie twierdzą, że Nolan nie potrafi zrobić złego filmu, a każda jego produkcja jest sztuką gotową do rozważania i interpretacji oraz rozkładania na czynniki pierwsze. Od ponad dwudziestu lat reżyser zapewnia nie tylko angażujące historie, ale i wizualną oraz fabularną doskonałość i nie zamierza się zatrzymać!
