Pierwszy dzień wiosny to wyjątkowy czas w ciągu roku. Zapowiada chwile, gdy cały świat budzi się do życia po zimowym śnie. Kiedy i jak możemy go świętować?
Spis treści
Ze wszystkich dni rozpoczynających daną porę roku to właśnie początek wiosny jest tym najbardziej wyczekiwanym. Dlaczego właśnie tak się dzieje? Mieszkając w Polsce łatwo to sobie uzasadnić. W marcu na ogół jesteśmy już zmęczeni ponurą jesienią i zimowymi mrozami. Chcemy znów poczuć na twarzach promienie słońca, które przyjemnie ogrzeją nas po długich, chłodnych miesiącach. Z nadejściem wiosny, oprócz zdecydowanej poprawy pogody, wiąże się również coraz to dłuższy dzień. Kiedy dodamy do tego zmianę czasu z zimowego na letni, argumentów za niecierpliwym oczekiwaniem na nadejście cieplejszych dni będzie jeszcze więcej.
Choć pierwszy dzień wiosny to wyjątkowy dzień w kalendarzu, w Polsce nie świętuje się go zbyt hucznie. Wypada jednak znać choć niektóre informacje na temat tego, w jaki sposób ten dzień obchodzony jest w innych krajach. Jakie zwyczaje i tradycje towarzyszą nadejściu wiosny, poza wciąż praktykowanym topieniem Marzanny? Kiedy tak właściwie jest pierwszy dzień wiosny? Te i wiele innych ciekawostek znajdziecie w niniejszym materiale. Zapraszamy do lektury.
Kiedy wypada pierwszy dzień wiosny?
Odpowiedź na pytanie o to, kiedy wypada pierwszy dzień wiosny, niestety nie jest jednoznaczna. Będzie różnić się w zależności od tego, jakie kryterium nadejścia wiosny wybierzemy. Dla przykładu, jeśli weźmiemy pod uwagę wyłącznie datę w kalendarzu, będzie to zawsze jeden i ten sam dzień – 21 marca. To jednak tylko termin kalendarzowy. W rzeczywistości dni nadejścia wiosny wyróżniamy znacznie więcej.
Skąd ta trudność? Nadejście wiosny możemy powiązać chociażby z astronomią. Mówimy wówczas o równonocy wiosennej, czyli pierwszym dniu astronomicznej wiosny. Można również wziąć pod uwagę zjawiska pogodowe i określić dzień rozpoczęcia wiosny meteorologicznej. Wtedy najistotniejsze znaczenie będą miały konkretne statystyki. Podobnie zresztą jak w przypadku wiosny termicznej.
Jeszcze inną datę pierwszego dnia wiosny wyznaczymy, jeśli weźmiemy pod uwagę przyrodę i to, na jakim etapie rocznego cyklu się znajduje. O nadejściu wiosny fenologicznej poinformują nas określone zjawiska w zachowaniu zwierząt czy rozwoju roślin.
Kiedy wypada każdy z wymienionych wyżej dni? Oto szybka ściąga.
Pierwszy dzień wiosny kalendarzowej
Zacznijmy od tego, co najprostsze. Pierwszy dzień wiosny kalendarzowej to stały termin, którego data nie zmienia się z roku na rok. W każdym roku przypada on na 21 marca. Dlaczego tak?
Powód jest bardzo prosty. Kalendarzowe pory roku są wyłącznie umowne, dlatego ich terminy początku i końca również pozostają umowne. Pierwszy dzień wiosny kalendarzowej został wyznaczony w dniu, w którym najczęściej przypada pierwszy dzień wiosny astronomicznej.
Kalendarzowa wiosna trwa do 21 czerwca. A skoro o astronomii mowa, przyjrzyjmy się właśnie wiośnie astronomicznej.
Pierwszy dzień wiosny astronomicznej
Wyznaczenie pierwszego dnia wiosny astronomicznej jest nieco trudniejsze i wymaga wiedzy z zakresu astronomii, a także określonych obserwacji. W przeciwieństwie do wiosny kalendarzowej nie jest to bowiem wyłącznie termin umowny, a wynikający z określonych warunków astronomicznych.
Za pierwszy dzień wiosny astronomicznej uznaje się dzień równonocy wiosennej. Wypada on najczęściej 20 marca albo 21 marca. To właśnie w tym dniu, kiedy dzień i noc liczą sobie równe 12 godzin zaczyna się astronomiczna wiosna. Potrwa przez 3 miesiące, aż do nadejścia astronomicznego lata w drugiej połowie czerwca.
Pierwszy dzień wiosny meteorologicznej
Kiedy nadejście wiosny ogłaszają meteorolodzy? Podobnie jak w przypadku wiosny kalendarzowej, jest to termin stały, który w każdym roku przypada na ten sam dzień. Dlaczego tak? Meteorolodzy umówili się między sobą na takie, a nie inne wyznaczenie pór roku, by można było w wygodniejszy sposób prowadzić statystyki. Zdecydowano, że poszczególne pory roku będą liczyć równe trzy miesiące i zaczynać się pierwszego dnia danego miesiąca.
Z tego też powodu, jako że meteorologiczna zima kończy się 28 bądź 29 lutego, meteorologiczna wiosna zaczyna się 1 marca. Potrwa do 31 maja, by 1 czerwca mogło nadejść meteorologiczne lato.
Meteorologiczne pory roku są jedynie orientacyjne. Mimo tego ich rozpoczęcie i zakończenie wyznaczono na określony dzień. Są jednak takie pierwsze dni wiosny, które ciężko określić jednoznacznie. Oto one.
Pierwszy dzień wiosny termicznej
Jaka jest najważniejsza oznaka tego, że nadeszła wiosna? Przede wszystkim to, że dni stają się coraz cieplejsze. Co ciekawe takie podejście ma swoje odbicie również w metodach wyznaczenia pierwszego dnia wiosny. Kiedy zaczyna się wiosna termiczna? W jaki sposób określić pierwszy dzień wiosny przy pomocy temperatury za oknem? Oto wskazówka.
Wiosna termiczna zaczyna się wtedy, gdy przez kolejnych siedem dni średnia dobowa temperatura wynosi 5 stopni Celsjusza lub więcej. Co ciekawe, poprzedza ją nieco już zapomniana, z uwagi na zmiany klimatyczne pora, którą nazywamy przedwiośniem. Przedwiośnie jest wtedy, gdy średnia dobowa temperatura przez kolejnych 7 dni przekracza 0 stopni Celsjusza, ale nie przekracza 5 stopni.
Co to oznacza w praktyce? O tym, który dzień był pierwszym dniem wiosny termicznej, dowiemy się z minimum siedmiodniowym opóźnieniem.
Pierwszy dzień wiosny fenologicznej
Wyznaczenie pierwszego dnia wiosny fenologicznej odbywa się przy pomocy obserwacji przyrody i jest dość trudne. Do tego stopnia, że nie da się jednoznacznie określić, który z dni był właśnie tym pierwszym. Dość powiedzieć, że nawet na terenie Polski mogą się zdarzyć różne dni nadejścia wiosny fenologicznej.
Po czym stwierdzić, że nadeszła fenologiczna wiosna? Trzeba spojrzeć na to, jak zareagowały na wyższe temperatury poszczególne rośliny. Przyjmuje się, że pierwszym dniem wiosny fenologicznej jest ten, w którym śnieg zaczyna topnieć, a takie rośliny, jak leszczyna, wierzba, iwa i przylaszczka zaczynają kwitnienie.
Znaczenie pierwszego dnia wiosny w różnych kulturach
Wiemy już, który dzień można uznać za pierwszy dzień wiosny. Naturalnie cały czas mówimy o wiośnie na półkuli północnej. Jako że różnica między półkulami to około pół roku, na półkuli południowej w momencie, gdy u nas zaczyna się wiosna, będzie zaczynała się jesień.
Poznajcie kilka zwyczajów i tradycji towarzyszących nadejściu wiosny w poszczególnych krajach.
Iran – Nowruz
W Iranie pierwszy dzień wiosny jest związany z Nowruz, co dosłownie oznacza nowy dzień. To najważniejsze święto w irańskim kalendarzu i jednocześnie jedno z najstarszych świąt na świecie. Ludzie obchodzą Nowruz przez 13 dni, a zwyczaje obejmują sprzątanie domów, gotowanie specjalnych potraw, a także odwiedziny rodzin i przyjaciół.
Turcja – Nevruz:
W Turcji, podobnie jak w Iranie, obchodzi się święto Nowruz, znane jako Nevruz. To moment, kiedy ludzie witają pierwszy dzień wiosny, a także celebrują równonoc wiosenną. Tradycyjne obchody obejmują tańce, muzykę, konkursy, a także zapalanie ognisk. Nevruz jest okazją do budzenia się z zimowego snu i przygotowywania się na cieplejsze dni.
Japonia – Hanami
W Japonii ludzie witają wiosnę tradycją zwaną hanami, czyli obserwacją kwitnienia wiśni. Ludzie gromadzą się w parkach, aby podziwiać piękno kwitnących kwiatów, organizują pikniki i celebrują początek sezonu. Hanami ma również głębokie znaczenie kulturowe: symbolizuje ulotność życia i piękno chwil. Cóż, nie na darmo Japonia nazywana jest krajem kwitnącej wiśni.
Polska – topienie Marzanny
W Polsce istnieje tradycja topienia Marzanny, która symbolizuje pożegnanie z zimą. Wiosną, najczęściej 21 marca, tworzy się kukłę z siana i innych naturalnych materiałów, symbolizującą zimę, zwieńczoną kobiecą głową. Tak przygotowana kukła staje się głównym elementem wesołych zabaw, po czym zostaje uroczyście utopiona w jednym z lokalnych zbiorników wodnych.
Indie – Holi
W Indiach, zwłaszcza na północy kraju, pierwszy dzień wiosny jest związany z hinduskim świętem Holi. To kolorowy festiwal, podczas którego ludzie rzucają się nawzajem barwnym proszkiem, symbolizującym radość i energię wiosny. Holi jest również czasem, gdy ludzie godzą się i świętują jedność.
Hiszpania – Fiesta de la Primavera
W Hiszpanii obchodzone jest Fiesta de la Primavera, czyli Wiosenne Święto. Jest to czas radosnych uroczystości, podczas których ludzie gromadzą się na ulicach, aby świętować nadejście wiosny. W niektórych regionach organizowane są parady, tańce, koncerty i inne festiwale, aby uczcić zmianę pory roku. Charakterystycznym elementem obchodów są kolorowe stroje i dekoracje, które nawiązują do świeżości i wielobarwności wiosennego krajobrazu.
Chiny – Qingming Jie
Choć chińskie święto Qingming Jie wypada na przełomie marca i kwietnia, jest również związane z przyjściem wiosny. To czas, kiedy ludzie oddają hołd swoim przodkom, odwiedzając i sprzątając nagrobki. Święto symbolizuje odrodzenie natury. Wraz z nią nastają nowe porządki i oczyszczenie, co dla wielu Chińczyków jest dobrą okazją na rozliczenie się z pewnymi wydarzeniami z przeszłości, by wkroczyć w kolejny etap życia nowonarodzonym niczym wiosenna przyroda.
Wielka Brytania – dzień równonocy wiosennej
W Wielkiej Brytanii pierwszy dzień wiosny, czyli równonoc wiosenna, jest okazją do różnorodnych obchodów. W niektórych miejscach organizowane są festiwale, a ludzie wychodzą na spacery i pikniki, aby cieszyć się pierwszymi ciepłymi dniami. Kwiaty, takie jak żonkile, stają się symbolem nowego życia, a ogrody botaniczne często organizują specjalne wydarzenia, aby uczcić powrót kwitnącej przyrody.
Obchody pierwszego dnia wiosny różnią się w zależności od kultury i tradycji danego regionu, ale wszystkie mają wspólny mianownik – radość z powrotu życiodajnego sezonu i nadzieję na nowe, lepsze czasy. Nadejście wiosny zawsze cieszy, dlatego mimo że w przeważającej większości nie celebrujemy tego dnia szczególnie mocno, warto choć przez chwilę pozytywnie pomyśleć o tym, co dobrego wydarzy się w naszym życiu w ciągu najbliższych miesięcy.
